1. Sự ra đời và tình hình chính trị, kinh tế, xã hội của đế quốc Mô-gôn (Mogul).

- Đế quốc Mô-gôn ra đời trong hoàn cảnh nào?

Đầu thế kỉ XVI, một bộ phận người Mông Cổ ở Trung Á đã tấn công Ấn Độ, lật đổ vương triều Đê-li và lập nên vương triều Hồi giáo Mô-gôn.

Năm 1556, Hoàng đế A-cơ-ba lên nắm quyền, nỗ lực thống nhất lãnh thổ bằng các cuộc chinh phạt, đưa đế quốc Mô-gôn bước vào giai đoạn thịnh trị nhất.

- Tại sao thời kì A-cơ-ba cai trị được xem là thịnh trị nhất của đế quốc Mô-gôn?

A-cơ-ba đã thực hiện một loạt cải cách trên các lĩnh vực như chính trị, kinh tế, xã hội:

+ Về chính trị: Hoàng đế đích thân bổ nhiệm tất cả quan chức, kể cả những vùng xa xôi, hẻo lánh. Xây dựng luật pháp nghiêm minh, có tham khảo luật cổ truyền của Ấn Độ. Nhờ những chính sách trên, nền chính trị ổn định, quyền lực của A-cơ-ba được củng cố.

+ Về kinh tế: Đo đạc lại ruộng đất. Thống nhất hệ thống đo lường và tiền tệ. Nhờ những chính sách đó mà nông nghiệp có sản phẩm đa dạng, kinh tế hàng hóa phát triển.

+ Về xã hội: Khuyến khích quý tộc Mông Cổ kết thân với người Ấn. Bãi bỏ thuế thân đánh vào người theo Hồi giáo. Thực hiện hòa hợp tôn giáo. Những chính sách trên đã góp phần ổn định xã hội vì đã dung hòa các tôn giáo và tộc người.

2. Thành tựu văn hóa tiêu biểu.

- Phát triển kinh tế, khuyến khích và thực thi tinh thần khoan dung tôn giáo, hòa hợp dân tộc là những cơ sở để văn hóa Ấn Độ thời kì Mô-gôn đạt được nhiều thành tựu đáng kể so với thế giới đương thời.

- Thời của A-cơ-ba là thời kì phát triển của văn hào và thi ca Ấn Độ, nổi tiếng nhất là nhà thơ Tun-xi Đa-xơ (Tulasidasa). Tác phẩm chính của ông là trường ca Ra-ma-cha-ri-ta Ma-na-sa (Ramcharitmansa) – các câu chuyện về thần Ra-ma. Trong thời gian trị vì, A-cơ-ba cho tập hợp và chép lại các bộ sử thi từ thời cổ đại, xây một thư viện khổng lồ với 24.000 cuốn sách.

- Trong lĩnh vực nghệ thuật, nổi bật là những thành tựu về kiến trúc và hội họa. Nhiều công trình kiến trúc được xây dựng gắn với các trung tâm chính trị như Thành Đỏ ở A-gra, Thành Đỏ La Ki-la (Lal Qila) ở Đê-li. Đặc biệt, công trình kiến trúc lăng mộ Ta-giơ Ma-han ở A-gra là một kiệt tác của nghệ thuật.

- Hội họa được khuyến khích trong hoàng tộc. Những bức tranh thu nhỏ đầy màu sắc, mô tả những sự kiện lịch sử, cuộc sống cung đình và tầng lớp quý tộc đã tạo nên một phong cách nghệ thuật độc đáo của hội họa Mô-gôn.

LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG

Luyện tập

1. Hoàn thành bảng tóm tắt tình hình chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa của lịch sử Ấn Độ thời đế quốc Mô-gôn theo mẫu dưới đây:

2. Hãy nhận xét thành tựu văn hóa Ấn Độ từ thế kỉ IV đến thế kỉ XIX.
- Từ thế kỉ IV đến thế kỉ XIX, Ấn Độ trải qua nhiều thời kì lịch sử khác nhau, văn hóa Ấn Độ đạt được nhiều thành tựu trên các lĩnh vực: văn học, sử học, thiên văn học; y học, nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc.
- Các thành tựu văn hóa của Ấn Độ đã ảnh hưởng rộng rãi đến nhiều quốc gia trên thế giới, đặc biệt là khu vực Đông Nam Á.
- Ngày nay, nhiều thành tựu văn hóa của Ấn Độ vẫn được duy trì và ứng dụng.

Vận dụng

3. Viết đoạn văn giới thiệu về Ta-giơ Ma-han.

- Ta-giơ Ma-han là một trong những công trình kiến trúc lộng lẫy nhất thế giới được xây dựng vào năm 1632, dưới triều đại của vua Sa-gia-han, vị vua thứ 5 của triều đại Mô-gôn. Lăng Ta-giơ Ma-han được xây dựng làm lăng mộ cho người vợ của vua là Mun Ta-gioa Ma-han qua đời năm 1631.

- Lăng mộ phỏng theo kiến trúc Hồi giáo, được xây dựng trong khoảng thời gian 16 năm, sử dụng 20.000 công nhân và hoàn thành vào năm 1648.