- Bài văn nghị luận về một vấn đề trong đời sống thuộc thể nghị luận xã hội. Trong đó, người viết đưa ra ý kiến của mình về một vấn đề gợi ra từ các hiện tượng, sự việc trong đời sống, hoặc một vấn đề thuộc về lĩnh vực tư tưởng, đạo đức, lối sống của con người.

- Yêu cầu đối với kiểu bài:

+ Nêu được vấn đề cần bàn luận.

+ Trình bày được ý kiến tán thành, phản đối của người viết với vấn đề cần bàn luận.

+ Đưa ra lí lẽ rõ ràng, bằng chứng xác thực, đa dạng để làm sáng tỏ cho ý kiến trên.

+ Bố cục bài viết cần đảm bảo:

* Mở bài: giới thiệu được vấn đề cần bàn luận và thể hiện rõ ràng ý kiến của người viết về vấn đề ấy.

* Thân bài: giải thích vấn đề cần bàn luận; đưa ra được ít nhất hai lí lẽ cụ thể để lí giải cho ý kiến của người viết, sắp xếp các lí lẽ, bằng chứng theo trình tự hợp lí; đưa ra được bằng chứng đa dạng, cụ thể, tiêu biểu, xác thực để làm sáng tỏ lí lẽ; xem xét vấn đề từ nhiều phía để nội dung bài viết được toàn diện.

* Kết bài: khẳng định lại ý kiến, đưa ra bài học nhận thức và phương hướng hành động.

Hướng dẫn phân tích kiểu văn bản

1.Tác giả viết bài văn này nhằm mục đích gì?

Mục đích của văn bản là thuyết phục người đọc về ý nghĩa quan trọng của sự tha thứ trong đời sống.

2. Những dấu hiệu nào giúp em nhận ra đây là bài văn nghị luận về một vấn đề trong đời sống?

- Vấn đề bàn luận: ý nghĩa của sự tha thứ, thuộc lĩnh vực tư tưởng đạo đức, lối sống.

- Văn bản nêu ý kiến của người viết: đồng tình, tán thành sự tha thứ trong cuộc sống con người.

- Đưa ra những lí lẽ, bằng chứng để làm sáng tỏ ý kiến.

3. Bài viết đã đưa ra ý kiến, lí lẽ, bằng chứng nào về sự tha thứ?

- Lí lẽ 1: sự tha thứ là món quà quý giá mà chúng ta tặng cho người khác và cho chính mình.

- Bằng chứng 1: trại giam Gia Trung (Gia Lai) đã tổ chức phong trào viết thư với chủ đề "Gửi lời xin lỗi".

- Lí lẽ 2: Sự tha thứ giúp chúng ta buông bỏ thù hận, sự cố chấp và định kiến để từ đó tìm thấy sự bình an, thanh thản trong tâm hồn.

- Bằng chứng 2: Quan điểm của nhà văn Gu-i-li-am A-thơ-rơ Gu-ơ-rơ: "Cuộc sống nếu không có sự tha thứ thì chỉ là tù ngục".

4. Xác định đoạn văn có chức năng giải thích và đoạn văn có chức năng bổ sung, xem xét vấn đề từ nhiều khía cạnh.

- Đoạn văn có chức năng giải thích: “Tha thứ chính là bỏ qua cho người khác… người mắc lỗi sửa sai”.

- Đoạn văn có chức năng bổ sung: “Bên cạnh đó… hàn gắn cho quá khứ”.

5. Ở phần kết bài, tác giả đã đề xuất giải pháp gì? Theo em, giải pháp ấy có hợp lí, khả thi hay không?

- Ở phần kết bài, tác giả đã đề xuất giải pháp: viết thư cho những người mắc lỗi với ta để thể hiện sự tha thứ và tình yêu thương.

- Đây là giải pháp hợp lí, thú vị vì nó có thể lan tỏa đến mọi người sự tha thứ, bao dung của mình. Tuy nhiên, chỉ nên sử dụng vào những trường hợp phù hợp.

Hướng dẫn quy trình viết

Đề bài: Hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 400 chữ) về một vấn đề trong đời sống mà em quan tâm.

Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết

- Xác định đề tài:

Đề tài là vấn đề trong đời sống mà em quan tâm, có thể là vấn đề gợi ra từ sự kiện, hiện tượng trong đời sống hoặc vấn đề thuộc lĩnh vực tư tưởng, đạo đức, lối sống của con người:

+ Sức mạnh của tình yêu thương.

+ Vai trò của việc tự học.

+ Những tác động tích cực và tiêu cực của mạng xã hội đến học sinh.

+ Bạo lực học đường.

+ Bàn về câu tục ngữ Uống nước nhớ nguồn.

+ Trình bày ý kiến về câu nói của Lê-nin: Học, học nữa, học mãi.

- Thu thập tư liệu:

+ Tìm các nguồn tư liệu liên quan như bài báo, bài nghiên cứu, sách, trên web, thư viện...

+ Ghi lại những lí lẽ, bằng chứng có thể sử dụng trong bài viết.

Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý

- Tìm ý:

Viết ý kiến xoay quanh vấn đề cần bàn luận.

- Lập dàn ý:

+ Mở bài:

* Giới thiệu vấn đề cần bàn luận.

* Ý kiến của người viết về vấn đề cần bàn luận.

+ Thân bài:

* Giải thích những từ ngữ, khái niệm quan trọng; nếu bài viết bàn về một câu tục ngữ, danh ngôn thì cần giải thích ý nghĩa cả câu.

* Bàn luận: khẳng định ý kiến tán thành hoặc phản đối của người viết về vấn đề; trình bày các lí lẽ, bằng chứng để làm sáng tỏ ý kiến.

* Lật lại vấn đề: nhìn nhận vấn đề ở chiều ngược lại, trao đổi với ý kiến trái chiều, đánh giá những ngoại lệ, bổ sung ý cho vấn đề thêm toàn vẹn.

+ Kết bài: khẳng định lại ý kiến; đề xuất giải pháp, nêu bài học nhận thức và phương hướng hành động.

Bước 3: Viết bài

- Để bài văn mạch lạc, rõ ràng, cần có những câu văn nêu rõ ý kiến và sử dụng từ ngữ có chức năng chuyển ý.

- Sử dụng các trích dẫn, danh ngôn để tăng sức thuyết phục.

- Một lí lẽ chặt chẽ, hoàn chỉnh cần nêu được cơ sở và kết luận.

- Khi triển khai bằng chứng, tránh sa đà vào kể mà phải phân tích bằng chứng và chỉ ra được sự tương quan giữa bằng chứng và lí lẽ bằng cách trả lời câu hỏi “Bằng chứng này làm sáng tỏ lí lẽ như thế nào?”.

Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm

- Xem lại và chỉnh sửa.

- Rút kinh nghiệm.