1. Điều kiện tự nhiên.

- Lãnh thổ Ấn Độ thuộc khu vực Nam Á, được ví như một tiểu lục địa. Phía bắc là dãy Hi-ma-lay-a (Himalaya) ngăn cách Ấn Độ với các vùng đất bên ngoài. Ba mặt còn lại giáp biển tạo điều kiện thuận lợi trong giao thương, buôn bán. Đồng bằng sông Ấn và sông Hằng cung cấp nguồn phù sa màu mỡ cho sự phát triển của nông nghiệp. Phía nam là vùng cao nguyên Đê-can (Deccan), cư dân chủ yếu sống bằng nghề chăn thả gia súc.

- Sự đa dạng về điều kiện tự nhiên này đã tác động đến lịch sử của Ấn Độ thời phong kiến.

2. Tình hình chính trị, kinh tế, xã hội của Ấn Độ thời Gúp-ta.

a. Chính trị.

- Năm 232 TCN, Hoàng đế A-sô-ca (Ashoka) băng hà, Ấn Độ rơi vào tình trạng phân liệt. Hơn 500 năm sau, năm 320, Ấn Độ thống nhất lại dưới vương triều Gúp-ta.

- Đầu thế kỉ VI, những người Hung Nô và một số tộc người ở Trung Á tràn vào xâm lược Bắc Ấn. Vương quốc Gúp-ta bị chia nhỏ và kết thúc vào năm 535.

b. Kinh tế.

Phần lớn người dân sống ở nông thôn và làm nghề nông. Thương mại khá phát triển ở thành thị, các đồng tiền vàng, bạc được lưu hành rộng rãi. Nghề luyện kim, đặc biệt nghề luyện sắt và làm đồ trang sức đạt đến đỉnh cao so với thế giới lúc bấy giờ.

c. Xã hội.

Chế độ đẳng cấp tiếp tục tồn tại dưới thời Gúp-ta, thể hiện rõ vị trí xã hội và nghề nghiệp của mỗi người. Theo đó, người bán hàng thuộc đẳng cấp cao hơn người thợ làm da vì người thợ làm đồ da phải xử lí những con vật chết.

3. Một số thành tựu văn hóa tiêu biểu.

- Hin-đu (Hindu) giáo là tôn giáo chính ở Ấn Độ. Tuy nhiên, Phật giáo cũng được coi trọng dưới triều Gúp-ta. Trường đại học Phật giáo Na-lan-đa trở thành trung tâm giáo dục bậc cao trong suốt thời kì Gúp-ta. Ở đây, người học vẫn được học kinh Vê-đa (Veda), triết học Hin-đu cùng với ngữ pháp, y học.

- Về văn học, văn thơ chữ Phạn đạt được nhiều thành tựu. Nhà văn xuất sắc nhất là Ka-li-đa-sa (Kalidasa). Ông là tác giả của tác phẩm Sơ-kun-tơ-la (Sakuntala), mô tả tình yêu giữa nàng Sơ-kun-tơ và nhà vua Đu-sơn-ta (Dushyanta), sinh ra Bha-ra-ta (Bharata) vị thủy tổ của nhân dân Ấn Độ. Tên đất nước Ấn Độ tiếng Hin-đi (Hindi) là Bha-ra-ta được gọi theo tên vị thủy tổ này.

- Trong lĩnh vực thiên văn học, người Ấn Độ đã quan sát được hiện tượng nguyệt thực, đã phát hiện ra bóng của Trái Đất có hình tròn phủ lên Mặt Trăng, từ đó họ đưa ra giả thuyết về Trái Đất hình tròn và tự quay quanh trục của nó. Trong khi đến trước thế kỉ XVI, phần lớn người châu Âu vẫn tin Trái Đất có hình vuông hoặc nằm trên một mặt phẳng.

- Về y học, các thầy thuốc thời Gúp-ta đã biết phẫu thuật và khử trùng vết thương. Đặc biệt, họ đã biết làm vắc-xin (vaccine) trên cơ sở tạo ra lây nhiễm cho một người ở dạng bệnh nhẹ để người đó không bị bệnh ở dạng nặng hơn.

- Về kiến trúc và điêu khắc, thời kì này đã tạo nên một phong cách nghệ thuật điển hình mang tên vương triều sản sinh ra nó: Phong cách nghệ thuật Gúp-ta.

- Những công trình được xây dựng từ thời cổ đại như chùa hang A-gian-ta (Ajanta), bảo tháp San-chi (Sanchi) được hoàn thiện vào thời kì này. Cùng với đó là sự xuất hiện của hàng loạt các công trình kiến trúc nổi tiếng như cụm đền tháp En-lô-ra (Ellora), Đa-sa-va-ta-ra (Dashavatara)…

LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG

Luyện tập

1. Hoàn thành bảng khái quát về tình hình Ấn Độ thời kì vương triều Gúp-ta theo mẫu dưới đây:

Vận dụng
2. Thành tựu văn hóa nào của Ấn Độ dưới thời Gúp-ta còn ảnh hưởng đến ngày nay?
Thành tựu văn hóa của vương triều Gúp-ta còn ảnh hưởng đến ngày nay là Phật giáo và Hin-đu giáo là một trong những tôn giáo lớn nhất trên thế giới hiện nay. Những thành tựu về y học và thiên văn học thời Gúp-ta đã tạo nền móng cho các nhà khoa học và ngành y học nghiên cứu và phát triển sau này.