Trải nghiệm cùng văn bản

Bài thơ Đánh thức trầu của tác giả Trần Đăng Khoa, được in trong tập thơ Góc sân và khoảng trời, NXB Văn hóa dân tộc năm 1999.

Suy ngẫm và phản hồi

1. Khi “đánh thức trầu”, cậu bé dường như không tin rằng trầu có thể nghe được điều mình nói mà còn muốn trầu nhìn thấy mình nữa. Các chi tiết nào cho em biết như vậy?

Chi tiết chứng tỏ cậu bé muốn trầu nhìn thấy mình là các câu thơ:

“Trầu ơi hãy tỉnh lại!

Mở mắt xanh ra nào

Lá nào muốn cho tao

Thì mày chìa ra nhé”.

2. Cách xưng hô “mày”, “tao” và việc lặp lại các lời “đánh thức trầu” ở đầu mỗi đoạn thơ thể hiện tình cảm như thế nào giữa cậu bé với cây trầu?

Cách xưng hô (mày, tao) và ba lần nhẹ nhàng đánh thức trầu vì sợ trầu đã ngủ say thể hiện tình cảm yêu thương, thân thiết của cậu bé với trầu giống như những người bạn đang trò chuyện.

3. Theo em, vì sao mỗi khi muốn hái trầu vào ban đêm, cậu bé cũng bà và mẹ mình, phải gọi cho trầu tỉnh ngủ rồi mới xin “hái vài lá”? Điều này cho thấy cách đối xử với cây cối trong vườn của người dân quê như thế nào?

- Mỗi khi muốn hái trầu vào ban đêm, cậu bé cùng bà và mẹ mình, phải gọi cho trầu tỉnh ngủ rồi mới xin “hái vài lá” vì theo quan niệm dân gian, ban đêm hái trầu dễ làm trầu lụi vì sợ do bị giật mình nên phải đánh thức trầu, nói rõ lí do, phải hái rất nhẹ nhàng và chỉ hái đủ dùng.

- Điều này đã cho thấy những người dân quê đối xử với thiên nhiên thân thiết, gần gũi tôn trọng như cư xử với con người.

4. Từ câu hát của người bà “Trẩu trẩu trầu trầu/Mày làm chúa tao/Tao làm chúa mày”… cũng như lời “đánh thức trầu” của cậu bé trong bài thơ, em nghĩ thế nào về quan niệm “con người là chúa tể của muôn loài”?

- Từ câu hát của người bà và của cậu bé, em không nghĩ con người là “chúa tể muôn loài” mà con người và loài vật đều là bạn bè bình đẳng, hỗ trợ nhau.

- Muôn loài trên trái đất đều có suy nghĩ, cảm xúc và tình cảm của riêng mình, vì thế con người nên đối xử tôn trọng, bình đẳng, thân thiết, hòa hợp.