- Lựa chọn cấu trúc câu: câu tiếng Việt có cấu trúc tương đối ổn định. Tuy vậy, trong quá trình sử dụng, có thể thay đổi cấu trúc câu để đáp ứng mục đích giao tiếp.
- Cách lựa chọn cấu trúc câu và tác dụng:
+ Thay đổi trật tự các thành phần câu nhằm nhấn mạnh đối tượng được nói đến.
Ví dụ:
a. Cây ổi trong sân nhà cũ, nó đã nhớ bao năm mà chẳng có dịp nào để nói ra.
b. Nó đã nhớ về cây ổi trong sân nhà cũ bao năm mà chẳng có dịp nào để nói ra.
Cấu trúc câu a nhấn mạnh vào đối tượng “cây ổi trong sân nhà cũ”.
+ Viết câu gồm nhiều vị ngữ giúp cho việc miêu tả đối tượng cụ thể, sinh động hơn.
Ví dụ: Câu “Ông nội bắc một chiếc ghế đẩu ra sân, rất gần cây ổi, ngồi đó nghe đài, đánh mắt nhìn theo trông chừng lũ trẻ, cười rất hiền lành” có bốn vị ngữ.
- Pao-tốp-xơ-ki (Công-xơ-tan-tin Gi-ô-rơ-gi-e-vich Pao-tốp-xơ-ki, 1892 - 1968) sinh tại Mát-xcơ-va, Nga, những tác phẩm của ông chinh phục người đọc bằng lối viết nhẹ nhàng, giản dị, giàu chất thơ.

- Văn bản Lẵng quả thông trích từ tác phẩm Chiếc nhẫn bằng thép do hai dịch giả Nguyễn Thụy Ứng và Vũ Quỳnh chuyển ngữ, NXB Kim Đồng, xuất bản năm 2016.

- Nội dung truyện Lẵng quả thông kể về cuộc gặp gỡ giữa nhà soạn nhạc E-đơ-va Gờ-ríc (Edvard Grieg) và cô bé Đa-ni Pơ-đơ-xơn (Dagni Pedersen), con gái người gác rừng. Trong không gian tuyệt đẹp của rừng thu, nhà soạn nhạc gặp cô bé có đôi bím tóc nhỏ xíu đi nhặt những quả thông bỏ vào trong lẵng. Nhà soạn nhạc hứa tặng cô bé một món quà thú vị nhưng phải mười năm sau cô bé mới được nhận món quà đó. Trong hơn một tháng mùa đông, nhà soạn nhạc viết một bản nhạc tăng cô bé với lời nhắn nhủ “Cháu ạ, dù người ta có nói với cháu những gì đi nữa thì cháu hãy tin rằng cuộc đời thật kì diệu và tuyệt đẹp”. Năm mười tám tuổi, Đa-ni học xong trung học về nhà cô ruột chơi và được đưa đi xem hòa nhạc. Văn bản là phần cuối của câu chuyện.

Chuẩn bị đọc

Đã bao giờ em nhận được một món quà đặc biệt khiến em nhớ mãi? Hãy chia sẻ trải nghiệm ấy với các bạn.

Em từng được tặng một buồng chuối khi về thăm quê, buồng chuối có vẻ bề ngoài bình thường nhưng được chính tay thím trồng và cắt xuống từ vườn nhà. Giá trị món quà không lớn nhưng là tấm lòng người họ hàng dành cho đứa con xa quê nên em rất quý trọng và nhớ mãi.

Trải nghiệm cùng văn bản

1. Điều gì sẽ xảy ra khi Đa-ni đi nghe buổi hòa nhạc?

Khi Đa-ni đi nghe buổi hòa nhạc thì dàn giao hưởng đã biểu diễn ca khúc mà nhà soạn nhạc viết tặng cô khi cô mười tám tuổi.

2. Cảm nhận của Đa-ni trong lần đầu tiên nghe nhạc giao hưởng cho thấy điều gì về tâm hồn cô?

Lần đầu tiên Đa-ni nghe nhạc giao hưởng và những giai điệu uyển chuyển gợi lên trong Đa-ni những hình ảnh giống như giấc mộng. Đa-ni là cô gái mơ mộng, có tâm hồn nhạy cảm, dễ rung động với âm nhạc.

3. Vì sao Đa-ni lại khóc khi biết khúc nhạc nổi tiếng là món quà nhạc sĩ E-đơ-va Gờ-ríc viết tặng cô nhân dịp mười tám tuổi?

Khi biết bản nhạc chính là món quà nhạc sĩ hứa tặng cô nhân dịp mười tám tuổi, Đa-ni đã khóc vì sự cảm động và biết ơn tấm lòng của người soạn nhạc đã viết những giai điệu dành tặng cô.

4. Các câu trong ngoặc kép là lời của ai nói với ai, người nghe có mặt hay vắng mặt?

Các câu trong ngoặc kép là lời của Đa-ni nói với nhạc sĩ E-đơ-va Gờ-ríc và đó là những lời độc thoại trong suy nghĩ của cô vì nhà soạn nhạc không có mặt ở đó.

Suy ngẫm và phản hồi

1. Hãy liệt kê những sự việc chính xảy ra với nhân vật Đa-ni Pơ-đơ-xơn trong đoạn trích.

- Đa-ni đến nghe hòa nhạc cùng với cô Mac-đa và chú Nin-xơ. Cô bé mặc chiếc áo dài bằng nhung tơ màu đen vô cùng xinh đẹp.

- Buổi hòa nhạc bắt đầu. Lần đầu tiên nghe nhạc giao hưởng Đa-ni thấy giống như một giấc mộng.

- Khi người trên sân khấu nói đây là bản nhạc của E-đơ-va Gờ-ríc viết tặng cô Đa-ni Pơ-đơ-xơn thì vô cùng xúc động và khóc.

- Cô đúng dậy chạy ra khỏi công viên và đến bờ biển.

2. Tìm một số chỉ tiết miêu tả:

-  Ngoại hình của Ða-ni.

- Hành động, cảm xúc của Đa-ni trong quá trình lắng nghe bản nhạc mà nhạc sĩ E-đơ-va Gờ-ríc viết tặng cô.

- Hành động, ý nghĩ, tâm trạng Đa-ni sau khi nghe bản nhạc.

Từ những chi tiết đó, em có nhận xét gỉ về nhân vật Đa-ni?

- Một số chi tiết miêu tả ngoại hình của Đa-ni: khuôn mặt trắng xanh nghiêm nghị và hai bím tóc dài lấp lánh màu vàng.

- Hành động, cảm xúc của Đa-ni trong quá trình lắng nghe bản nhạc mà nhạc sĩ E-đơ-va Gờ-ríc viết tặng cô: Đa-ni thở một hơi dài, ngực hơi đau, cúi xuống và áp mặt vào hai bàn tay, trong lòng ào ạt cơn bão, Đa-ni khóc không cần giấu ai nữa.

- Hành động, ý nghĩ, tâm trạng Đa-ni sau khi nghe bản nhạc: Đa-ni đứng dậy và bước nhanh ra khỏi công viên và nghĩ nếu bác ở đây cô sẽ ôm bác thật chặt, cô đi ra bở biển và cảm giác về cái đẹp của thế giới đã xâm chiếm cơ thể cô.

3. Người kể chuyện đã thể hiện tình cảm gì đối với nhân vật Đa-ni. Tìm một số chi tiết chứng minh cho ý kiến của em.

- Người kể chuyện đã thể hiện tình cảm của mình với nhân vật Đa-ni khi cho người đọc thấy cô là người có tâm hồn trong sáng.

+ Khi nghe thấy bản nhạc, cô bé nghĩ ngay đến quê hương của mình, khu rừng của cô, những ngọn núi, nững tiếng tù và, tiếng sóng biển ào ạt tiếng chim hót...

+ Cháu là ánh lấp lánh của bình minh.

+ Đa-ni khóc, không giấu giếm những giọt lệ hạnh phúc và biết ơn.

4. Câu chuyện này viết về đề tài gì?

Câu chuyện viết về đề tài vẻ đẹp của thiên nhiên và cuộc sống.

5. Em hãy nêu chủ đề truyện.

Chủ đề của truyện là vẻ đẹp của thiên thiên và tâm hồn nhân hậu, trong sáng của cô bé tuổi mười tám.

6. Món quà mà nhạc sĩ E-đơ-va Gờ-ríc tặng Đa-ni có ý nghĩa như thế nào đối với cô?

Món quà có ý nghĩa vô cùng to lớn đối với cô bé vì nó giúp cô bé thêm yêu cuộc sống và cảm nhận được sự tươi đẹp của cuộc sống như bản nhạc ông viết dành tặng cô.

7. Từ câu chuyện về món quà mà Đa-ni nhận được, em có suy nghĩ gì về cách cho và nhận quà?

Từ câu chuyện, em có suy nghĩ rằng giá trị món quà lớn hay nhỏ không quan trọng mà ở cách tặng quà và cách ứng xử của người được tặng món quà đó.